Ondersteuning op maat
Budget- en schuldhulpverlening
Hoewel ze meestal samen voorkomen, zijn budgethulpverlening en schuldhulpverlening twee verschillende werkvormen.
Budgetproblemen doen zich voor wanneer een cliënt niet het gezonde evenwicht vindt tussen inkomsten en uitgaven. De taak van het OCMW bestaat er dan in om samen met de cliënt zijn huishoudelijke balans in kaart te brengen en te begeleiden in het verrichten van zijn uitgaven.
Van schulden is pas sprake wanneer de cliënt een achterstal heeft met zijn lopende uitgaven, die hierdoor opeisbaar zijn geworden en het voorwerp kunnen uitmaken van invorderingsmaatregelen. Het OCMW zal in dit geval nagaan wat de precieze omvang van de schuld is. Daarna wordt met de schuldeiser onderhandeld om een haalbaar afbetaalplan te bemiddelen.
De opsplitsing tussen het budgetdossier en het schuldendossier is niet onbelangrijk, want de hele tandemwerking tussen de jurist schuldbemiddeling en de maatschappelijk werker is opgebouwd rond dit onderscheid: de maatschappelijk werker begeleidt de cliënt in zijn budgettaire toestand, de jurist tracht de schulden te saneren.
Werkwijze
Budget –en schuldhulpverlening is hulpverlening op vrijwillige basis. De cliënt meldt zich dus zelf aan, meestal op doorverwijzing van de dienst Algemeen Sociaal Werk of het Sociaal Huis. Vooral jonge mensen vinden steeds vaker de weg naar onze dienstverlening via het internet. In 2017 waren er 414 nieuwe aanmeldingen.
Na de aanmelding wordt elke cliënt binnen de twee weken uitgenodigd door de intaker. Voor een aantal dossiers betekent de intake-fase ook meteen het eindpunt van de begeleiding. Dit zal zo zijn wanneer de schuldenlast beperkt is, de huishoudelijke balans dermate positief is dat de schulden op redelijke termijn vereffend kunnen worden én de cliënt voldoende vaardigheden bezit om het afbetaalplan zelfstandig op te volgen.
De intaker blijft het dossier opvolgen tot het eindpunt of totdat het kan worden overgenomen door de tweedelijnswerkers (=warme overdracht).
Preventie
In 2017 werd vanuit de dienst schuldhulpverlening in samenwerking met de dienst gezin en samenleving verder werk gemaakt van de het preventiebeleid tegen overmatige schuldenlast.
Het OCMW werkt hiervoor samen met Budget In Zicht. Een eerste concrete actie bestond in het aanbod van een interactief digitaal budgetspel ‘Paystation’ naar alle secundaire scholen op het Aalsterse grondgebied toe.
Met behulp van middelen uit het kinderarmoedebeleidsplan werden verschillende speldozen aangekocht die gratis ontleend kunnen worden door de onderwijsinstellingen. We trokken hiermee actief naar alle scholen, en organiseerden ook twee gratis” train-de-trainer” sessies waar leerkrachten zelf met het spel aan de slag leerden gaan.
In 2017 werd het programma uitgebreid met een aanbod voor de lagere scholen. Hiervoor werden speldozen aangekocht met het bordspel ‘Geldweg’, dat aangepast is aan elk van de 6 leerjaren van het lager onderwijs. Ook hiervoor zijn “train-the–trainer” sessies gepland (voorjaar 2018).
Materiële ondersteuning
Het OCMW biedt ter ondersteuning van gerichte hulpverleningstrajecten materiële hulp aan.
Dat aanbod bestaat enerzijds uit reductiekaarten, en anderzijds uit gratis maaltijdbons voor het sociaal restaurant:
-
reductiekaarten sociaal tarief
(gele kaarten - 6 maand geldig)
gebruiker betaalt 4,00 euro
-
reductiekaarten tussentarief
(roze kaarten - 6 maand geldig)
gebruiker betaalt 6,00 euro
-
gratis maaltijdbons/cheques
(blauwe kaarten - 1 cheque = 1 gratis maaltijd)
Eind 2017 werden de barema’s voor abonnementen aan sociaal tarief en tussentarief geïndexeerd, waardoor opnieuw meer cliënten hiervoor in aanmerking zullen komen.
Het aantal door het OCMW uitgegeven abonnementen (op jaarbasis) en gratis cheques (per stuk) was voor 2017:
In sociaal restaurant De brug werden in 2017 per categorie volgende maaltijden verkocht:
Sociale kruidenier
In de sociale kruidenier kunnen mensen terecht voor een basisaanbod van levensmiddelen. Met de omvorming van de traditionele voedselbedeling – de ‘voedselpakketten’ - naar een hedendaags winkelconcept bieden het OCMW, de stad Aalst en een twintigtal vrijwilligers sinds 2015 een kwaliteitsvol en vooral waardig alternatief: een sociale kruidenier met gezonde voeding en kwalitatieve producten.
Aanbod in de sociale kruidenier:
Verse producten: groenten, fruit, eieren, kaas, charcuterie, vers gebakken brood, …
Conserven: groenten, fruit, vlees, …
Droge voeding: pasta, rijst, couscous, beschuiten, …
In 2017 streefde de sociale kruidenier verder naar een sterke lokale verankering door dagelijkse ophaling van voedseloverschotten bij lokale handelaars in Aalst en omgeving. Het aantal deelnemende lokale handelaars evolueerde in 2017 van 7 naar 11.
De sociale kruidenier doet daarnaast nog steeds een beroep op EU-hulpgoederen en bedeelde meer dan 80 ton van dit aanbod (o.a. sardienen, pasta’s, olijfolie, melk, tarwe, …) aan de rechthebbende huishoudens.
Eveneens in 2017 werd het aantal openingsmomenten uitgebreid van 3x/week naar 5x/week. Hierdoor kunnen de leden van de sociale kruidenier nu gemiddeld tweemaal per maand langskomen in plaats van maandelijks. Bovendien gaan er ook veel minder producten verloren door het overschrijden van de houdbaarheidsdatum. Ook de Sociale Kruidenier moet immers de regelgeving van voedselveiligheid volgen. In dat kader was er midden 2017 nog een onaangekondigde controle van het FAVV.
928 unieke huishoudens/gezinnen beschikten in de loop van 2017 over een tijdelijk lidmaatschap voor de sociale kruidenier. Daarnaast leverde de sociale kruidenier maandelijks bij 20 huishoudens aan huis. Deze mensen, hoofdzakelijk alleenstaanden, zijn hulpbehoevend en beschikken over geen mogelijkheden om hun woning te verlaten. De thuisbedelingen verlopen in samenwerking met de straathoekwerking.
Uit bovenstaande grafieken blijkt dat in 2017 een significante stijging plaatsvond van het aantal alleenstaanden, tegenover een al even opmerkelijke daling van de andere gezinstypes.
Dit betekent dus dat er een belangrijke verschuiving is in de samenstelling van het klantenbestand naar gezinstype, in tegenstelling tot de samenstelling naar leeftijd welke volledig stabiel bleef ten opzichte van 2016.
Weg & Weer: ruilwinkel voor kinderkledij
In 2017 werd in het Stadhuis op de Grote Markt het project ‘Weg en Weer’ gerealiseerd: een ruilwinkel voor kinderkledij van 0 – 3 jaar. Klanten kunnen kwalitatieve kinderkledij inleveren tegen een stempelwaarde, en ook weer nieuwe kledij mee naar huis nemen.
De winkel kwam tot stand in samenwerking tussen Stad Aalst en OCMW Aalst, met steun van de Nationale Loterij, en wordt draaiende gehouden door vrijwilligers. Niettegenstaande de ruilwinkel toegankelijk is voor iedereen, zijn er wel correctiemechanismen ingebouwd voor mensen in kwetsbare situaties. Zo krijgen de houders van een Uitpas aan Kansentarief jaarlijks gratis stempels.
Sinds de opstart op 11 november 2017 groeide het ledenaantal gestaag aan, en werden 35 mensen lid van de ruilwinkel.
Financiële ondersteuning
LEEFLOON
In 2017 kregen 1 006 personen een leefloon.
Er werden 4 744 voorstellen door de sociale dienst verwerkt.
Wat impliceert dat voor een totaalbedrag van 5 281 738,77 euro leefloon werd uitgekeerd.
Het aantal leefloners is in 2017 gestegen. Dit ligt deels aan de lichte stijging van het aantal erkende vluchtelingen met leefloon, maar nog meer aan wijzigingen in andere stelsels van sociale zekerheid die mensen richting OCMW duwen, zoals de strengere werkloosheidsreglementering.
STEUNEQUIVALENT LEEFLOON
Financiële steun, equivalent aan het leefloon, is een financiële steun die het OCMW toekent wanneer er geen recht is op het leefloon maar toch sprake is van een gelijkaardige behoeftige situatie.
Gewoonlijk is het bedrag van de financiële steun equivalent aan het leefloon – hetzelfde als dat van het leefloon. Kandidaat politiek vluchtelingen en vreemdelingen ingeschreven in het vreemdelingenregister kunnen, op voorwaarde dat zij gewoonlijk op het grondgebied van Aalst verblijven en hun behoeftigheid kunnen aantonen lastens het OCMW, steunequivalent leefloon genieten. Dit is zoals het leefloon ook verbonden aan een begeleiding (begeleidingsplan).
In november 2016 is de wetgeving gewijzigd waardoor de subsidiair beschermden nu recht hebben op leefloon in plaats van steunequivalent leefloon.
Hierdoor is vanaf 2016 een serieuze stijging merkbaar in de cijfergegevens voor budgetbegeleiding.
In 2017 hebben 165 personen een toekenning gekregen van steunequivalent leefloon Het totaalbedrag uitgekeerde steun bedraagt 917 027,06 euro.
.